تفاوت ویولن، ویولا و ویولنسل در ساختار و صدا
ویولن، ویولا و ویولنسل سه عضو اصلی خانواده سازهای زهی-آرشهای هستند که در ظاهر شباهت زیادی به یکدیگر دارند، اما از نظر اندازه، کوک، نحوهی نواختن و کیفیت صدا، تفاوتهای مهمی بین آنها وجود دارد. شناخت این تفاوتها به هنرجویان کمک میکند تا ساز مناسب با سبک موسیقایی و تواناییهای خود را انتخاب کنند.
مهم ترین تفاوت های ویولن و ویولا و ویولنسل
ویولن کوچکترین عضو خانواده زهی-آرشهای است و صدایی زیر و شفاف دارد. ویولا کمی بزرگتر بوده و صدایی گرمتر و میانی تولید میکند. ویولنسل بزرگترین این سازهاست و روی زمین نواخته میشود و صدایی بم، عمیق و احساسی ارائه میدهد. هرکدام نقش متفاوتی در ارکستر دارند. شما می توانید با شرکت در کلاس ویولن در تهران براحتی این ساز محبوب را یاد بگیرید. در ادامه تفاوت های این 3 ساز را بیان خواهیم کرد؛
1. تفاوت در اندازه و نحوهی نگهداشتن ساز
ویولن کوچکترین عضو این خانواده است و روی شانه قرار میگیرد.
ویولا کمی بزرگتر و سنگینتر از ویولن است و نوازنده آن را مانند ویولن روی شانه نگه میدارد، اما طول بدنهاش معمولاً ۳۸ تا ۴۳ سانتیمتر است.
ویولنسل بهمراتب بزرگتر بوده و به دلیل وزن و ابعاد، روی زمین و بین پاهای نوازنده قرار میگیرد. وجود پایه (Endpin) باعث تثبیت ساز هنگام اجرا میشود.
2. تفاوت در محدودهی صوتی و کوک
از نظر وسعت صدا:
- ویولن دارای بالاترین محدوده صوتی است و صدایی روشن، شفاف و نافذ دارد. کوک سیمهای آن به ترتیب:
می (E)، لا (A)، ر (D)، سل (G) - ویولا صدایی تیرهتر، گرمتر و بمتر از ویولن دارد. کوک آن معمولاً:
لا (A)، ر (D)، سل (G)، دو (C)
یعنی یک پنجم بمتر از ویولن. - ویولنسل صدایی بسیار بم، قوی و عمیق دارد و جزء سازهای مهم در بخش باس ارکستر است. کوک آن نیز به شکل:
دو (C)، سل (G)، ر (D)، لا (A)
که یک اکتاو بمتر از ویولا است.
3. نقش در ارکستر و رنگ صوتی
- ویولن معمولاً ملودی اصلی را اجرا میکند و به دو بخش ویولن یک و دو تقسیم میشود.
- ویولا همراهی هارمونیک و ملودیهای میانی را بر عهده دارد و رنگی احساسی و مرموز به ارکستر میبخشد.
- ویولنسل نقش مهمی در ایجاد ریتم و پایه هارمونی دارد و گاهی ملودیهای احساسی و عمیق را اجرا میکند.
4. دشواری یادگیری و تکنیکها
آموزش هر سه ساز نیازمند گوش موسیقایی دقیق و تسلط روی تکنیک آرشهکشی است، اما:
- یادگیری ویولن به دلیل فرکانس بالای صدا و لزوم دقت در پوزیشنها چالشبرانگیز است.
- ویولا به دلیل اندازه بزرگتر و سیمهای ضخیمتر نیازمند توان بیشتر در دست چپ و کنترل آرشه است.
- ویولنسل نیز به دلیل نوع نشستن و گسترهی سیمها، تکنیک متفاوتی نسبت به دو ساز دیگر دارد.
جمع بندی
| ویژگی | ویولن | ویولا | ویولنسل |
|---|---|---|---|
| اندازه | کوچکترین | متوسط | بزرگ |
| نحوهی نگهداشتن | روی شانه | روی شانه | روی زمین |
| محدوده صدا | زیر و شفاف | میانه و گرم | بم و عمیق |
| نقش در ارکستر | ملودی اصلی | هارمونی و میانی | ایجاد پایه ریتم و هارمونی |
همهی این سازها زیبایی و ویژگیهای خاص خود را دارند و انتخاب میان آنها بیشتر به سلیقه صوتی، توانایی فیزیکی و هدف هنری هنرجو بستگی دارد. اگر عاشق ملودیهای درخشان و چشمگیر هستید، ویولن گزینه مناسبتری است؛ اگر رنگ صوتی گرمتر را دوست دارید، ویولا را انتخاب کنید؛ و اگر صدایی عمیق و احساسی میخواهید، ویولنسل بهترین انتخاب است.
