مروری بر حواشی «سووشون»؛ سریال مجوز اولیه نداشت
به گزارش خبرنگار مهر، سریال «سووشون» به کارگردانی نرگس آبیار اقتباسی از رمان سووشون سیمین دانشور است که طی دهه‌های اخیر بارها تلاش شده تا این کتاب به یک نسخه سینمایی تبدیل شود. با این حال آبیار در نهایت تلاش کرد تا از این کتاب به یک نسخه سریالی برسد و آن را در شبکه نمایش خانگی به تولید برساند.
تولید سریال بیش از یک سال طول کشید تا اینکه چندی پیش در نمایشگاه کتاب طی یک نشست خبری درباره فرایند تولید سریال صحبت شد و کارگردان و بهنوش طباطبایی بازیگر با حضور در نشست درباره برخی جزئیات سریال نیز سخن گفتند.
کمی قبل تر از این ایام صفحه سریال با اطلاعیه‌ای درباره نگاه ساترا به سریال این چنین نوشت «شنیده‌ها حاکی از آن است که مدیران ساترا یک نسخه ۵ دقیقه‌ای تقطیع شده و مغرضانه از سریال سی قسمتی «سووشون» آماده کرده‌اند و با تقدیم آن به مقامات و مراجع نظارتی در پی جلوگیری از پخش این سریال هستند.»
در این اطلاعیه از این سریال و مأموریت آن این چنین یاد شده بود سریالی که «برای تحقق هویت ملی و تاریخ استعمار در کشور، تولید و آماده پخش شده است.»
حواشی و شایعات درباره توقیف سریال ادامه داشت تا اینکه ۲۴ اردیبهشت پلتفرم نماوا در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که «تا این لحظه هیچ توقیف رسمی درباره کار صورت نگرفته ولی در عین حال مجوز پخش هم صادر نشده است. تمام تلاش تولیدکنندگان سریال «سووشون» آن است که بتوانند هرچه سریع‌تر مجوزهای قانونی لازم را برای عرضه کسب کنند و همچنان در حال مذاکره و رایزنی برای حل مشکل هستیم».
این آخرین اطلاعیه رسمی نسبت به سریال بود تا اینکه جمعه ٩ خرداد اولین قسمت از «سووشون» پخش شد.
بعد از پخش، حوالی عصر همین روز این بار مرکز رسانه قوه قضائیه اطلاعیه‌ای رسمی صادر و طی آن توقیف سریال و پلتفرم را با هم اعلام کرد.
در اطلاعیه قوه قضائیه این چنین آمده بود: «سریال سووشون محصول شبکه نمایش خانگی است. این سریال به دلیل عدم دریافت مجوزهای قانونی توقیف شد. همچنین با توجه به تخلف صورت گرفته از سوی شبکه نمایش خانگی نماوا و امتناع آن از انجام تعهدات قانونی، این پلتفرم مسدود شد.»
تقریباً اولین بار بود که خود قوه قضائیه سریالی را توقیف می‌کند و پیش از این با تذکرهای ساترا و بعد درخواست این سازمان از قوه چنین اتفاقی رخ می‌داد.
حواشی توقیف سریال و مسدودی پلتفرم واکنش‌های بعدی را هم به دنبال داشت.
نماوا در واکنش به این مسدودی، بیانیه‌ای صادر و تاکید کرد که سریال از همان مرحله ساخت دارای مجوز بوده و دلیل توقیف، اختلاف فقط بر سر ۶۲ ثانیه سریال بوده است.
نرگس آبیار هم در بیانیه‌ای در این باره هم انتقاداتی مطرح کرد و نوشت «سووشون نیامده، به دلیل بازی‌های پیچیده و پنهان ساترا توقیف شد. بماند که آنچه در قسمت اول به نمایش درآمد به دلیل ممیزی آشکار، آن‌چیزی نبود که ما با تمام وجود ساخته بودیم. بخش‌هایی از روایت، از صداقت افتاد. صحنه‌هایی که باید دیده می‌شد، حذف شد، محو شد و بی‌صدا شد.»
در ادامه بیانیه‌های متعدد، ساترا نیز بیانیه‌ای صادر و در چند مورد درباره سریال نکاتی را نوشت که طی آن این چنین آمده است:
۱- بر اساس ضوابط جاری، تمامی آثار نمایشی، ملزم به اخذ مجوز ساخت (طرح اولیه، فیلمنامه و تولید) و انتشار هستند. در خصوص سریال «سووشون»، کلیات طرح، که اقتباسی از اثر ماندگار ضد استعماری استاد سیمین دانشور بود، برای نگارش فیلمنامه مورد موافقت قرار گرفت؛ لیکن فیلمنامه ارائه شده نتوانست مجوز تولید را اخذ کند.
۲- ساترا با هدف همکاری با نماوا (به رغم نداشتن مجوزهای لازم برای تولید)، طی ماه گذشته اثر تولید شده را در شورای انتشار، بازبینی کرده و نکات اصلاحی را در جلسات مختلف به مدیران محترم نماوا و کارگردان و تهیه کننده اعلام کرد. به غیر از اشکالات متعدد قسمت نخست، ساترا درباره‌ی ۵ قسمت بعدی تحویل داده شده سریال، با توجه به رعایت نسبی حدود اخلاقی، عرفی و شرعی، حداقل موارد را برای اصلاح به صاحبان اثر اعلام کرده است.
۳- لازم به ذکر است روند برگزاری جلسات شورای صدور مجوز برای این اثر، جزو سریع‌ترین روندها در موارد متاخر بوده است. نماوا برخلاف گفتگوها و توافقات، نسخه‌ای را منتشر کرده که دارای تخلفات مشهود و متعدد است.
۴- ساترا بار دیگر تأکید می‌کند رویکرد این نهاد، حمایت از حقوق مخاطبان، فرهنگ عمومی و صیانت از تولید ملی در چارچوب قانون است. موید این سخن آثار دیگری از نماوا و سایر سکوهای نمایش خانگی است که در فرایندی منطقی و در تعامل بین تنظیم‌گر و تولید کنندگان در حال سیر روال مرسوم و متعارف هستند.
۵- در پایان از مدعی العموم محترم در اقدام به موقع و قاطع، در دفاع از حاکمیت قانون و صیانت از حقوق عامه و حکمرانی یکپارچه فرهنگی تشکر و قدردانی می‌شود.
در مجموع آنچه اتفاق افتاد و در بیانیه مرکز رسانه قوه قضائیه نیز به چشم می‌آید ناشی از عدم تمکین به قانون و هشدارهایی است که از سوی نهادهای تنظیم‌گر و سپس دستگاه قضائی به تولیدکننده و پلتفرم نمایش آثار است. در واقع ساترا پیش از نمایش قسمت اول درباره مجوز نداشتن فیلمنامه تذکر داده بود و سپس اصلاحات بر نسخه‌های تحویلی را نیز در کمال همراهی اعلام کرده بود ولی عوامل تولید و توزیع اثر به جای توجه به هشدارها تلاش کردند با فضاسازی رسانه‌ای پیش از پخش اثر، افکار عمومی را تحت تأثیر قرار دهند تا از تعهدات قانونی خود شانه خالی کنند.
